Χάρβεϊ Κάσινγκ (Harvey Cushing) [109]

Ο Χάρβεϊ Κάσινγκ, αρχηγός της νεώτερης νευροχειρουργικής σχολής, γεννήθηκε στην Αμερική το 1869 από οικογένεια γιατρών. Καμιά αμφιβολία λοιπόν και κανένας δισταγμός για το μέλλον του νεαρού Χάρβεϊ: θα γινόταν κι αυτός γιατρός.
Το Σεπτέμβριο του 1891 εγγράφεται στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και πολύ σύντομα γίνεται ένας από τους καλύτερους φοιτητές. Στις ασκήσεις ανατομίας πολλοί θαυμάζουν την τέχνη, με την οποία το μαχαιρίδιό του αποκαλύπτει και την παραμικρή λεπτομέρεια των νεύρων και των αγγείων.
Το δεύτερο έτος στο Χάρβαρντ του επιφυλάσσει όμως μια πικρή εμπειρία: ένας ασθενής στον οποίον έχει δώσει νάρκωση, πεθαίνει πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Ανάλογη περίπτωση παρουσιάζεται τον επόμενο μήνα και ο Κάσινγκ αναστατώνεται τόσο, που αποφασίζει να αφοσιωθεί στη μελέτη των μέσων για την αποτροπή των κινδύνων της νάρκωσης. Μαζί με το συνάδελφό του Έρνεστ Άμορυ Κόντμαν (Ernest Amory Codman) (1869-1940) εισάγει στην αναισθησιολογία τη χρήση των γραφικών παραστάσεων για τον έλεγχο των σφυγμών και του ρυθμού μιας αναπνοής κατά τη διάρκεια της νάρκωσης.
Το 1901, ύστερα από ένα έτος παραμονή στην Ευρώπη, ο Κάσινγκ προσθέτει στις πρώτες του καινοτομίες και τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης: ίσως να είναι αυτό μια από τις πιο σημαντικές συμβολές του στην τελειοποίηση της χειρουργικής των χρόνων εκείνων.
Από το 1896, που εγκαταλείπει το General Hospital (Γενικό Νοσοκομείο) της Βοστώνης, το νεαρό Κάσινγκ περιμένει ολόκληρη σειρά ταξιδιών, κυρίως όμως επιστημονικής εμπειρίας: με τον Ουίλιαμ Χάλστεντ (William Halsted) (1852-1922) βρίσκεται στη Βαλτιμόρη, στην Ελβετία είναι με τον Κρόνεκερ (Hugo Kronecker) (1823-1891) και τον Κόχερ (Theodore Kocher) (1841-1917), στην Ιταλία, στο Τορίνο, τον βρίσκουμε με το φυσιολόγο Άντζελο Μόσο (Angelo Mosso) (1846-1910), στο Λίβερπουλ περνά ένα μήνα κοντά στον καθηγητή Σέρινγκτον (Charles Scott Sherrington) (1857-1952), που ακριβώς εκείνο τον καιρό ασχολείται με τη διεγερσιμότητα της κινητικής ζώνης του εγκεφαλικού φλοιού των ανθρωποειδών.

Όταν γύρισε στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρξε επί 11 χρόνια, δηλαδή ως το 1912, μέλος του ιατρικού προσωπικού του νοσοκομείου John Hopkins, όπου τελειοποίησε τη νευροχειρουργική του τεχνική: τα πρώτα αποτελέσματα είναι αποθαρρυντικά. Πολλοί ασθενείς, που χειρουργούνται για όγκο του εγκεφάλου, πεθαίνουν στη διάρκεια της εγχείρησης, πράγμα που δημιουργεί κάποια δυσπιστία ως προς την εγχειρητική του τεχνική.
Το Φεβρουάριο του 1910, ο Κάσινγκ εκτελεί μια τολμηρή επέμβαση στον στρατηγό Leonard Wood, τότε αρχηγό του Γενικού Επιτελείου του αμερικανικού στρατού, αφαιρώντας του με επιτυχία από τον ινιακό λοβό του εγκεφάλου ένα μηνιγγίωμα. Από τη στιγμή εκείνη εκτελεί συχνότερα και με περισσότερη επιτυχία εγχειρήσεις όγκων του εγκεφάλου. Αρχίζει να δημιουργεί το χειρουργικό του επιτελείο, και όταν, το 1912, καλείται στο Χάρβαρντ, τον ακολουθεί η ομάδα των βοηθών του και μαζί ιδρύουν μια από τις πιο περίφημες χειρουργικές κλινικές των Ηνωμένων Πολιτειών: το «Peter Bent Brigham Hospital».
Αλλά ξεσπάει ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Κάσινγκ αφήνει τη νεοεγκαινιασμένη κλινική του για να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως γιατρός στο αμερικανικό στρατιωτικό χειρουργείο στο Παρίσι, όπου περνά την άνοιξη του 1915. Είναι πεπεισμένος ότι η Αμερική δεν μπορεί να μείνει ξένη προς τη σύρραξη. Επιστρέφει λοιπόν στη Βοστώνη και ανακινεί το πρόβλημα της προετοιμασίας του ιατρικού και χειρουργικού προσωπικού του Στρατού και του Ναυτικού.
Ο Κάσινγκ θα μας αφήσει την ανάμνηση εκείνων των ημερών με ένα ημερολόγιό του που δημοσιεύθηκε το 1936 με τον τίτλο «Από το ημερολόγιο ενός χειρουργού», βιβλίο είχε μεγάλη επιτυχία. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι ο Χάρβεϊ Κάσινγκ, εκτός του ότι είναι επιφανής νευροχειρουργός, είχε επίσης πάρει, το 1926, το βραβείο Pulitzer (Πούλιτζερ) της λογοτεχνίας, για μια βιογραφία που έγραψε του δασκάλου του Ουίλιαμ Όσλερ (William Osler) (1849-1919), με τον οποίον είχε εργαστεί στη Βαλτιμόρη και του οποίου είχε γίνει ο πιο αγαπητός μαθητής.
Όμως, τώρα, δάσκαλος είναι αυτός. Μετέτρεψε τη χειρουργική του κλινική σε μοντέρνο κέντρο, από όπου, από το 1920-1925, βγήκαν 50 βασικής σημασίας δημοσιεύματα πάνω σε θέματα νευροχειρουργικής. Από όλα τα μέρη του κόσμου καταφθάνουν μαθητές για να παρακολουθήσουν τα μαθήματά του. Πολλοί διάσημοι χειρουργοί, Βέλγοι, Ελβετοί, Ολλανδοί, Γάλλοι, θέλουν να παρακολουθήσουν τις επεμβάσεις του: ο Κλοβίς Βενσάν, ο Πουλ Μαρτέν (Poul Martin), ο Άρτουρ βαν Ντέσσελ, ο Ζαν Μορέλ (Jean Morel).
Το 1933, όταν ο Κάσινγκ είδε για πρώτη φορά τον Κλοβίς Βενσάν να κάνει νευροχειρουργική επέμβαση έμεινε έκπληκτος. Ο Άρνολντ Κλεμπς (Arnold Klebs) (1870-1943) συνοψίζει το σιωπηλό ενθουσιασμό του Κάσινγκ την ώρα που παρακολουθούσε τον Βενσάν να χειρουργεί, ως εξής: «Να τι θα δοκίμασε ο Περουντζίνο κοιτάζοντας, πίσω από τις πλάτες του Ραφαήλ, τον πίνακα που λίγο-λίγο γεννιόταν από τα χέρια του».
Από επιστημονική άποψη το κύριο έργο του Κάσινγκ συνίσταται στο ότι ξεκαθάρισε ότι αναπτύσσονται ενδοκρανιακοί όγκοι με διαφορετικούς ιστολογικούς χαρακτήρες. Μαζί με το νεαρό συνεργάτη του Πέρσιβαλ Μπέλεϊ (Percival Bailey) (1892-1973), ο Κάσινγκ ανέλαβε την ιστολογική ταξινόμηση όλων των τύπων των εγκεφαλικών όγκων που είχε παρατηρήσει και συμπληρώνει το έργο αυτό με τα ιστορικά των ασθενών, σε συσχετισμό με τους διάφορους τύπους των όγκων. Η γιατρός Λουΐζα Άιζενχαρντ (Louise Eisenhardt) (1891-1967) φροντίζει να ενημερώνει συνεχώς τους φακέλους των ασθενών που είχε χειρουργήσει ο Κάσινγκ και που ως εκείνη τη στιγμή έφταναν τους 700.
Ο Κάσινγκ έγραψε πολλές μονογραφίες. Η πρώτη, που αφορά τους όγκους της υπόφυσης, δημοσιεύτηκε το 1912. Πέντε χρόνια αργότερα, δημοσίευσε άλλη εργασία σχετικά με τους όγκους του ακουστικού νεύρου. Κατόπιν εκδόθηκαν οι εξής μονογραφίες του: «Ιστολογική ταξινόμηση των γλοιωμάτων μετά μελέτης της διαγνωστικής τους» (1926, μαζί με τον Πέρσιβαλ Μπέλεϊ), «Μελέτη της ενδοκρανιακής φυσιολογίας και χειρουργικής» (1926), «Όγκοι των εγκεφαλικών αγγείων» (1928, μαζί με τον Μπέλεϊ), «Οι ενδοκρινείς όγκοι» (1932) και τέλος τα «Μηνιγγιώματα» (1938, μαζί με τη Λουΐζα Άιζενχαρντ). Η τελευταία αυτή μονογραφία, των 785 σελίδων με 685 χαλκογραφίες, είναι το αριστούργημα του Κάσινγκ, ο οποίος σε όλη του τη ζωή θα εξακολουθεί να δημοσιεύει εργασίες λογοτεχνικές και ιστορικές που αργότερα συγκεντρώθηκαν σ’ ένα τόμο με τον τίτλο: «Consecratio Medici».
Ένας άλλος τόμος περιλαμβάνει τα λογοτεχνικά του γραπτά. Το βιβλίο αυτό, που τυπωνόταν τη στιγμή του θανάτου του, βγήκε το 1940 με τίτλο «Η ιατρική σταδιοδρομία».
Η «Βιογραφία του Ανδρέα Βεσάλιου», την οποία τέλειωσε το 1939, θα εκδοθεί μετά το θάνατό του, το 1943.

(Charles Sherrington, Harvey Cushing, William Welch, ένας άγνωστος ερευνητής, John F. Fulton)

Το 1932 κατέλαβε τον Κάσινγκ το όριο ηλικίας και υποχρεώθηκε να αφήσει τη θέση του ως πρώτου χειρουργού του «Peter Bend Brigham Hospital».
«Είναι η πιο πικρή στιγμή: μια στιγμή που έρχεται σε όλους», θα γράψει ο επιστήμονας αυτός στις σελίδες της αυτοβιογραφίας του. «Ευτυχώς το Πανεπιστήμιο Yale, το ίδιο εκείνο πανεπιστήμιο όπου είχα εγγραφεί φοιτητής το 1887, ανέλαβε να μου προσφέρει μια δεύτερη νεότητα». Πράγματι, στο Yale το όριο ηλικίας των καθηγητών είναι ανώτερο και έτσι προσφέρουν στον Κάσινγκ την Έδρα της Νευρολογίας.
Ο Κάσινγκ δέχεται συγκινημένος. Στο New Haven, μεταξύ άλλων, είχε συναντήσει, πριν από πολλά χρόνια, το νεαρό μαθητή του Τζων Φούλτον (John Fulton) (1899-1960), στον οποίο σκόπευε να «παραδώσει τη δάδα και το παρασύνθημα που είχε λάβει από τον καθηγητή Ουίλιαμ Όσλερ, το μεγαλύτερο ανθρωπιστή γιατρό της γενιάς του». Πρόκειται πάντα για λόγια του Κάσινγκ, που ήθελε να τον συνδέει με τη μνήμη του Όσλερ κάτι πιο συγκεκριμένο.
Και πράγματι, τον Οκτώβριο του 1933, έρχεται σε επαφή με το φίλο του Κλεμπς από τη Γενεύη και του προτείνει να ενωθεί μαζί του και με τον Φούλτον σ’ ένα «σύμφωνο φιλίας και αφοσίωσης στην επιστήμη». Συμφωνούν, λοιπόν, οι τρεις συνάδελφοι και ορίζουν ότι όταν πεθάνουν, θα χαρίσουν τις βιβλιοθήκες τους στο Πανεπιστήμιο Yale. Πρόκειται για βιβλιοθήκες πολύτιμες, πλούσιες σε σπάνια έργα, με εξαιρετικό επιστημονικό ενδιαφέρον. Θέλουν να αποτελέσουν, οι βιβλιοθήκες αυτές, τη βάση ενός Ιστορικού Ιατρικού Ινστιτούτου. «Θα ήθελα να ονομαστεί», γράφει ο Κάσινγκ σε γράμμα του προς το φίλο του στη Γενεύη, «‘Επιστημονική και Ιατρική Βιβλιοθήκη’, για να λάβει η πρωτοβουλία μας κάποιο άρωμα ανθρωπισμού, έστω και στο όνομά της».
Γίνεται, συνεπώς, απαραίτητο (κι αυτή είναι η τελευταία επιθυμία του Κάσινγκ) να αναλάβει το Yale να οικοδομήσει ένα κτίριο κατάλληλο να περιλάβει τη βιβλιοθήκη και να ιδρύσει μια έδρα Ιστορίας της Ιατρικής.
Στις 7 Οκτωβρίου 1939 πεθαίνει ο Κάσινγκ. Το Yale σέβεται τις συμφωνίες, και ευγνωμονεί γι’ αυτήν την εξαιρετική δωρεά. Βρίσκει τα αναγκαία κεφάλαια για το χτίσιμο και αρχίζει να ταξινομεί και να καταγράφει τα έργα της μεγάλης αυτής βιβλιοθήκης. Η Βιβλιοθήκη του Yale, το όνειρο του Κάσινγκ, εγκαινιάστηκε στις 15 Ιουνίου 1941.
Δυο χρόνια αργότερα, πέθανε και ο Άρνολντ Κλεμπς και η βιβλιοθήκη του άφησε την Ελβετία για να πάει να ανταμώσει στο Yale τη βιβλιοθήκη του πιο αγαπητού και σεβαστού του φίλου.
Ο Κάσινγκ λοιπόν δε δημιούργησε μόνο ένα νέο πεδίο δράσης για τη Χειρουργική και μια σχολή πιστών μαθητών, αλλά και την τεράστια εκείνη βιβλιοθήκη που και σήμερα ακόμα δέχεται μελετητές από όλον τον κόσμο και παραμένει η πιο ζωντανή μαρτυρία του πνεύματός του και της αγάπης του για την ανθρωπότητα.

(Arnold Klebs, William Welch, Harvey Cushing, Charles Sherrington)

Δέκα χιλιάδες βιβλία και χειρόγραφα αποτελούν την ηγεμονική του δωρεά. Και σ’ αυτά προστέθηκαν οι είκοσι χιλιάδες που χάρισε ο Κλεμπς.«Είναι ένας τρόπος αυτός», θα πει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου του Yale, εγκαινιάζοντας τη Βιβλιοθήκη, «που μόνον οι μεγάλοι επιστήμονες τον κατέχουν: να μιλούν και να διδάσκουν ακόμα και πέρα από τον τάφο».